ویژگی‌های اصلی اتوکلاو:

1. عملکرد بر اساس بخار: اتوکلاو با تولید بخار آب در دما و فشار بالا عمل می‌کند. این شرایط باعث می‌شود که میکروارگانیسم‌ها به طور مؤثری از بین بروند.
2. دما و فشار بالا: معمولاً دما در اتوکلاو به حدود 121 تا 134 درجه سانتی‌گراد و فشار به حدود 15 تا 30 psi (پوند بر اینچ مربع) می‌رسد.
3. چرخه استریل کردن: فرآیند استریل کردن شامل مراحل گرم کردن، نگه‌داری در دما و فشار بالا و سپس خنک‌سازی است.

انواع اتوکلاو:

1. اتوکلاوهای جاذبه‌ای: این نوع رایج‌ترین نوع اتوکلاو است که بخار از بالا وارد شده و هوا را از پایین خارج می‌کند.
2. اتوکلاوهای خلاء: این دستگاه‌ها از پمپ خلاء برای حذف هوا از محفظه قبل از ورود بخار استفاده می‌کنند که باعث نفوذ بهتر بخار به مواد متخلخل می‌شود.
3. اتوکلاوهای رومیزی: واحدهای کوچک‌تری که برای استفاده در آزمایشگاه‌ها و مطب‌های دندانپزشکی طراحی شده‌اند.
4. اتوکلاوهای صنعتی بزرگ: برای استریل کردن حجم بالایی از مواد در کارخانه‌ها و مراکز تحقیقاتی استفاده می‌شوند.

1. آموزش کافی

• قبل از استفاده از اتوکلاو، آموزش‌های لازم را دریافت کنید و با دستورالعمل‌های کار با دستگاه آشنا شوید.

2. بررسی دستگاه

• قبل از هر بار استفاده، اتوکلاو را از نظر وجود نشتی، خرابی یا مشکلات دیگر بررسی کنید.
• اطمینان حاصل کنید که درب اتوکلاو به درستی بسته شده است.

3. استفاده از تجهیزات حفاظتی

• هنگام کار با اتوکلاو، از دستکش‌ها، عینک‌های ایمنی و لباس‌های محافظ استفاده کنید تا از سوختگی یا آسیب‌های دیگر جلوگیری شود.

4. بارگذاری صحیح

• ابزارها و مواد را به درستی و به صورت یکنواخت داخل اتوکلاو قرار دهید تا بخار به تمام نقاط دسترسی داشته باشد.
• از پر کردن بیش از حد فضای داخلی اتوکلاو خودداری کنید.

5. تنظیم دما و فشار

• اطمینان حاصل کنید که دما و فشار دستگاه به درستی تنظیم شده‌اند و مطابق با دستورالعمل‌های تولیدکننده هستند.

6. اجتناب از باز کردن درب در حین کار

• هرگز درب اتوکلاو را در حین کار باز نکنید. این کار می‌تواند منجر به بروز بخار داغ و خطرناک شود.

7. خنک‌سازی قبل از باز کردن درب

• پس از اتمام چرخه استریل، اجازه دهید اتوکلاو به طور کامل خنک شود قبل از اینکه درب آن را باز کنید.

8. نگهداری و سرویس دوره‌ای

• اتوکلاو را به طور منظم سرویس کنید و نگهداری‌های لازم را انجام دهید تا عملکرد آن بهینه باشد.

9. مدیریت مواد خطرناک

• اگر مواد شیمیایی یا خطرناک را استریل می‌کنید، از روش‌های خاص و ایمن برای مدیریت آنها استفاده کنید.

10. ثبت و مستندسازی

• تمامی فرآیندها و نتایج استریل‌سازی را ثبت کنید تا امکان پیگیری و بررسی وجود داشته باشد.

رعایت این نکات ایمنی می‌تواند به کاهش خطرات ناشی از استفاده از اتوکلاو کمک کند و ایمنی کاربران و محیط کار را تضمین نماید.

• در پزشکی: استریل کردن ابزار جراحی و تجهیزات پزشکی.
• در دندانپزشکی: استریل کردن ابزارهای دندانپزشکی.
• در آزمایشگاه‌ها: استریل کردن محیط‌های کشت و شیشه‌آلات.
• در صنعت غذا: اطمینان از ایمنی غذا از طریق فرآیند کنسرو کردن.