ویژگی‌ها و اجزای اصلی هود شیمیایی

1. محفظه شیشه‌ای یا پلاستیکی شفاف (Cabinet): این محفظه به کاربران امکان مشاهده مراحل کار را بدون تماس مستقیم با مواد شیمیایی می‌دهد.
2. سطح کار مقاوم (Work Surface): از موادی ساخته شده که در برابر خوردگی و اثرات مواد شیمیایی مقاوم است.
3. پنجره جلویی (Sash): درب شیشه‌ای متحرک برای حفاظت و کنترل دسترسی به فضای داخلی.
4. فن مکنده (Exhaust Fan)برای کشیدن هوا و بخارات به داخل سیستم تهویه.
5. سیستم تهویه (Duct System): فن داخلی هوا را به بیرون هدایت می‌کند و مانع تجمع گازهای مضر در محیط می‌شود. این سیستم جریان هوا را تنظیم کرده و مطمئن می‌شود که هوای آلوده به بیرون منتقل می‌شود.
6. فیلترها: برخی از هودهای شیمیایی مجهز به فیلترهای HEPA (High Efficiency Particulate Air) و کربن فعال هستند که ذرات معلق و بخارات سمی را جذب می‌کنند.
7. چراغ روشنایی: برای تأمین دید کافی هنگام کار.

انواع هود شیمیایی 

1. 1. هود شیمیایی خروجی‌دار: این نوع هود با کانال‌کشی به هوای بیرون متصل می‌شود و برای کار با مواد شیمیایی بسیار خطرناک مناسب است.
   2. هود شیمیایی بدون خروجی (گردشی): در این نوع هود، هوا پس از عبور از فیلترها به محیط آزمایشگاه برمی‌گردد. این هودها برای کار با مواد سمی کمتر خطرناک مناسب‌اند.

مزایای استفاده از هود شیمیایی

ایمنی کاربران: از کاربران در برابر مواد شیمیایی سمی و مضر محافظت می‌کند.

کاهش خطر انفجار و آتش‌سوزی: مانع از تجمع بخارات و گازهای قابل اشتعال در محیط می‌شود.

محیط کار سالم‌تر: با حذف ذرات معلق و آلاینده‌ها، به ایجاد هوای سالم‌تر در آزمایشگاه کمک می‌کند.

1. اطمینان از روشن بودن هود

پیش از شروع کار با هود، بررسی کنید که دستگاه روشن است و فن به درستی کار می‌کند.

2. استفاده از وسایل حفاظت فردی (PPE)

حتماً از دستکش، عینک ایمنی، ماسک و روپوش آزمایشگاهی استفاده کنید تا از تماس با بخارات یا قطرات مواد شیمیایی محافظت شوید.

3. قرارگیری صحیح مواد و تجهیزات

مواد و تجهیزات را حداقل ۱۵ سانتی‌متر از جلوی هود فاصله دهید تا جریان هوای مناسب حفظ شود و بخارات به درستی از محیط خارج شوند.

4. تنظیم ارتفاع شیشه جلویی (سش)

شیشه جلویی را در حد استاندارد (معمولاً حدود ۳۰-۴۰ سانتی‌متر) باز بگذارید تا بهترین جریان هوا حفظ شود. هرگز شیشه را کاملاً باز نکنید.

5. کنترل جریان هوا

عملکرد و سرعت جریان هوا را به‌طور مرتب چک کنید تا مطمئن شوید که هود به درستی کار می‌کند.

6. اجتناب از انباشته کردن مواد زیاد

از قرار دادن بیش از حد مواد و تجهیزات در داخل هود خودداری کنید، چون باعث مختل شدن جریان هوا و کاهش کارایی هود می‌شود.

1. تعویض و نگهداری منظم فیلترها

فیلترهای هود را طبق زمان‌بندی توصیه‌شده تعویض کنید تا از انتشار بخارات سمی جلوگیری شود و کارایی هود حفظ گردد.

2. آشنایی با خطرات مواد شیمیایی

پیش از استفاده، برگه‌های ایمنی مواد شیمیایی (MSDS) را مطالعه کنید تا از خطرات احتمالی آن‌ها آگاهی داشته باشید.

3. اجتناب از ایجاد جریان هوا ناگهانی

از حرکات ناگهانی دست یا باز و بسته کردن سریع درب هود خودداری کنید، زیرا این کار می‌تواند باعث خروج بخارات به بیرون شود.

4. تمیز کردن و خاموش کردن هود پس از اتمام کار

پس از اتمام کار، سطح داخلی هود را تمیز کرده و دستگاه را خاموش کنید. این کار مانع از باقی ماندن مواد شیمیایی خطرناک در هود می‌شود.

با رعایت این نکات، خطرات احتمالی استفاده از هود شیمیایی به حداقل می‌رسد و ایمنی کاربران و محیط آزمایشگاه حفظ خواهد شد.

1. شیمی عمومی و شیمی آلی

آزمایش‌های واکنش‌های اسید و باز: برخی از واکنش‌های اسید و باز می‌توانند بخارات یا گازهای خطرناک تولید کنند.

تقطیر و استخراج: این فرآیندها، به‌ویژه در شیمی آلی، ممکن است بخارات سمی و قابل اشتعال تولید کنند و به همین دلیل نیاز به هود دارند.

واکنش‌های اکسایش و کاهش: بسیاری از واکنش‌های اکسایش و کاهش گازهای سمی تولید می‌کنند.

آزمایش‌های شیمی سبز: استفاده از روش‌هایی برای کاهش خطرات شیمیایی که می‌تواند نیاز به هود برای کاهش بخارات سمی را داشته باشد.

2. شیمی تجزیه

آزمایش‌های کروماتوگرافی: در فرایندهای استخراج یا آماده‌سازی نمونه‌ها، بخارات شیمیایی تولید می‌شود که به هود نیاز دارد.

تیتر کردن برخی مواد شیمیایی: در فرآیند تیتر کردن ممکن است بخارات اسیدی یا باز تولید شود.

تجزیه کیفی و کمی نمونه‌ها: آزمایش‌هایی مانند تشخیص یون‌های فلزی که ممکن است بخارات یا گازهای سمی تولید کند.

1. شیمی معدنی

آزمایش‌های سنتز مواد معدنی: بسیاری از واکنش‌های شیمی معدنی، به‌ویژه واکنش‌های کاتالیزوری، می‌توانند گازهای خطرناک یا بخارات تولید کنند.

تجزیه و تحلیل ترکیبات معدنی: برخی از این آزمایش‌ها، به‌ویژه در حضور اسیدهای قوی، می‌توانند بخارات سمی تولید کنند.

2. شیمی محیط زیست

اندازه‌گیری آلاینده‌ها: آنالیز مواد آلاینده مانند دی‌اکسید گوگرد، آمونیاک و ترکیبات آلی فرار که نیاز به کنترل بخارات دارند.

آزمایش‌های پاکسازی و جداسازی آلاینده‌ها: برای شبیه‌سازی و ارزیابی روش‌های حذف آلاینده‌ها از آب و خاک، نیاز به استفاده از هود جهت حذف بخارات و گازهای آلاینده است.

3. بیوشیمی و زیست‌شناسی مولکولی

کشت سلولی و آزمایش‌های باکتری‌شناسی: برای کار با مواد شیمیایی ضدعفونی‌کننده و عوامل بازدارنده رشد نیاز به هود است.

استخراج DNA و RNA: برخی از واکنش‌های شیمیایی در استخراج DNA و RNA می‌توانند بخارات سمی تولید کنند.

کار با مواد شیمیایی نگهدارنده یا تثبیت‌کننده: برخی از این مواد برای محافظت از نمونه‌ها، خطرناک هستند و باید در زیر هود استفاده شوند.

4. درس‌های ایمنی و بهداشت آزمایشگاهی

این درس‌ها شامل آموزش‌های عملی برای استفاده از تجهیزات ایمنی از جمله هود شیمیایی هستند و دانشجویان می‌آموزند که چگونه از خود در برابر بخارات و گازهای خطرناک محافظت کنند.

5. مهندسی شیمی و فرآیند

آزمایش‌های مرتبط با سنتز و تجزیه مواد شیمیایی صنعتی: در این دروس، دانشجویان با فرآیندهایی آشنا می‌شوند که شامل تولید و بررسی ترکیبات شیمیایی پیچیده و گاه خطرناک هستند.

مدیریت و کنترل فرایندهای شیمیایی: این آزمایش‌ها و دروس شامل کار با واکنش‌های پیچیده‌ای هستند که به هود شیمیایی نیاز دارند.