نام و کد درستضمین کیفیت
تعداد واحد2 واحد
تعداد جلسات16 جلسه
پیش نیازبیوشیمی پزشکی 2 و خون 2
استاد درسدکتر حسین جاوید - دکتر ساناز ده‌باشی - دکتر امین سلوکی

اهداف درس

مبانی، اصول و الزامات سیستم تضمین کیفیت در آزمایشگاه‌های تشخیص پزشکی

شرح درس:

این درس به آشنایی دانشجویان با اصول، مفاهیم و روش‌های اجرایی تضمین کیفیت در آزمایشگاه‌های تشخیص پزشکی می‌پردازد. در این واحد درسی، استانداردها و الزامات بین‌المللی مانند ISO 15189 و دستورالعمل‌های وزارت بهداشت در زمینه استقرار سیستم‌های مدیریت کیفیت، کنترل کیفی داخلی و خارجی، و بهبود مستمر عملکرد آزمایشگاه مورد بحث قرار می‌گیرد.
دانشجویان با موضوعاتی مانند کنترل کیفی آزمون‌های هماتولوژی، بیوشیمی، میکروب‌شناسی، ایمنی‌شناسی و سرولوژی، نحوه‌ی تعیین صحت و دقت نتایج، کالیبراسیون تجهیزات، اعتبارسنجی روش‌ها، مدیریت خطاهای انسانی و تحلیلی، مستندسازی فرآیندها، و ارزیابی عملکرد آزمایشگاه آشنا می‌شوند.
در پایان درس، دانشجو قادر خواهد بود:
• سیستم تضمین کیفیت را در یک آزمایشگاه تشخیص پزشکی طراحی و تحلیل کند،
• داده‌های کنترل کیفی را تفسیر کرده و درباره پذیرش یا رد نتایج تصمیم‌گیری نماید،
• با اصول ممیزی، خطای کل (TE)، عدم قطعیت، و ارزیابی عملکرد آزمایشگاه‌ها آشنا باشد،
• و نقش تضمین کیفیت را در ایمنی بیمار و اعتبار آزمایشگاه‌های پزشکی درک کند.

سرفصل های هر جلسه

جلسه اول: تعریف کنترل کیفی و تضمین کیفیت

آشنایی دانشجویان با مفاهیم پایه کنترل کیفی (QC) و تضمین کیفیت (QA)، تفاوت میان آنها، اهداف پیاده‌سازی سیستم کیفیت در آزمایشگاه، و اهمیت آن در دقت نتایج و ایمنی بیمار.

جلسه دوم: کنترل و کالیبراتور

درک تفاوت بین کنترل و کالیبراتور، نحوه انتخاب، نگهداری و استفاده صحیح از آنها، و نقش این مواد در ارزیابی دقت و صحت آزمون‌ها.

جلسه سوم: خطای مجاز و درصد CV

آشنایی با مفاهیم آماری مرتبط با کنترل کیفیت شامل میانگین، انحراف معیار، درصد CV، و تعیین خطای مجاز (TEa) برای ارزیابی عملکرد روش‌های آزمایشگاهی.

جلسه چهارم: قوانین وستگارد و نمودارهای لویجنز (Levey-Jennings)

آشنایی با اصول رسم و تفسیر نمودار لوی-جنینگز و کاربرد قوانین وستگارد در پایش نتایج کنترل کیفی برای شناسایی خطاهای سیستماتیک و تصادفی.

جلسه پنجم: قوانین وستگارد و نمودارهای لویجنز + تحلیل خطاها

تثبیت مفاهیم جلسه قبل با تمرین عملی تحلیل موارد رد یا قبول کنترل‌ها بر اساس قوانین وستگارد و تشخیص نوع خطا (سیستماتیک یا تصادفی).

جلسه ششم: آشنایی با Q-sum و نمودارهای جمع جبری

درک مفهوم و نحوه رسم نمودار Q-sum (Cumulative Sum) برای ارزیابی تغییرات کوچک در عملکرد روش‌های تحلیلی و تشخیص زودهنگام انحراف از صحت.

جلسه هفتم: آشنایی با خطاهای آزمایشگاهی، کنترل کیفیت خارجی و برنامه EQAP

شناخت انواع خطاهای مرحله پیش‌تحلیلی، تحلیلی و پس‌تحلیلی، اهمیت کنترل کیفیت خارجی (EQA) و آشنایی با ساختار و نحوه اجرای برنامه‌های EQAP ملی و بین‌المللی.

جلسه هشتم: امتحان میان ترم

میان ترم

جلسه نهم: کنترل کیفی در آزمایشگاه میکروب شناسی

نحوه نگهداری سویه ها
کنترل کیفی دستگاه های بخش میکروب شناسی

جلسه دهم: کنترل کیفی در آزمایشگاه میکروب شناسی

کنترل کیفی محلول ها و رنگ ها

جلسه یازدهم: کنترل کیفی در آزمایشگاه میکروب شناسی

کنترل کیفی محیط های کشت

جلسه دوازدهم: کنترل کیفی در آزمایشگاه میکروب شناسی

جلسه آفلاین

جلسه سیزدهم: کلیات تضمین کیفیت در بخش هماتولوژی

اصول تضمین کیفیت در بخش هماتولوژی، الزامات نمونه های مختلف در این بخش و معیار های رد نمونه

جلسه چهاردهم: کنترل کیفی سل کانتر (1)

منابع خطا در تست CBC و کنترل کیفی سل کانتر

جلسه پانزدهم: کنترل کیفی سل کانتر (2)

کالیبراسیون سل کانتر، روش های کنترل کیفی مثل دلتا چک و … با رویکرد بخش هماتولوژی، مقادیر بحرانی

جلسه شانزدهم: کنترل کیفی سایر روش ها و دستگاه ها

کنترل کیفی سایر روش های بخش هماتولوژی مثل تست های انعقادی، سدیمان و …
جدول برنامه کنترل کیفی داخلی بخش هماتولوژی

جلسه هفدهم: امتحان میان ترم

امتحان میان ترم

منابع

کتاب سبز کنترل کیفی
Tietz Fundamentals of Clinical Chemistry (Latest edition)

امکان ارسال دیدگاه وجود ندارد!