اهداف درس
شناخت دانشجویان از اصول کنترل کیفیت، استانداردهای ملی و بین المللی موادغذایی، قوانین و مقررات موادغذایی، سیستم های تضمین کیفیت، کاربرد کنترل کیفیت آماری در فرآوری موادغذایی، تجزیه و تحلیل و تفسیر نتایج، اصلاح معایب، بهبود مداوم کیفیت به منظور کاهش ضایعات و بهبود بهره وری
شرح درس:
در این درس دانشجو با شناخت شاخص های آماری، فرضیه ها و آنالیز واریانس قادر است کنترل و کیفیت محصول را بر اساس داده های آماری محاسبه و در صورت مشاهده معایب در تولید و یا بهبود کیفیت در مقایسه با استاندارد های جهانی تدابیر مناسب را به هنگام تفسیر نتایج اتخاذ نماید.
سرفصل های هر جلسه
جلسه اول: مقدمه، تعریف واژه ها، تعریف محصول از دیدگاه ایزو 9000 ، عوامل موثر بر کیفیت
• سرفصل ها را می شناسد
• منابع را می شناسد
• با دروس ارائه شده در هر جلسه آشنا می شود
• با نحوه تدریس آشنا می شود
• با واژه های مقدماتی از مباحث کیفیت آشنا می شود.
جلسه دوم: تفاوت کیفیت و مرغوبیت
تفاوت کیفیت و مرغوبیت
توضیح چرخه دمینگ (مدیریت کیفیت فراگیر)
تاریخچه و لزوم کنترل کیفیت
تفاوت کنترل کیفیت بازرسی
اهمیت روش های آماری کنترل کیفیت
جلسه سوم: گندم : استانداردهای ملی و بین المللی (ایزو و کدکس)
- استانداردهای ملی و بین المللی (ایزو و کدکس)
- مزایای ایزو
- آشنایی ویژگی های سازمان ایزو
- آشنایی با مراحل تدوین ایزو
- آشنایی با استانداردهایی از ایزو که در صنعت غذا کاربرد دارد.
جلسه چهارم: اصول GMP
• با مثال کاربردی از تکنولوژی های مختلف صنایع غذایی با اصول GMP آشنا خواهد شد.
جلسه پنجم: شناخت سیستم HACCP
• با مثال کاربردی از تکنولوژی های مختلف صنایع غذایی با مراحل HACCP آشنا خواهد شد.
جلسه ششم: ابزار های کنترل کیفیت، نمودار علت و معلول، هیستوگرام، برگه های بازبینی، نمودار پارتو، نمودار پراکندگی و شاخص های مرکزی و شاخص های پراکندگی
با مفاهیم نمودارهای پارتو و علت و معلول که در شناسایی اقلام معیوب کاربرد دارند و همچنین با انواعشاخص های پراکندگی و مرکزی که در تجزیه و تحلیل کنترل کیفیت که در جلسات بعدی مورد بحث است، کاربرد دارند آشنا خواهد شد.
جلسه هفتم: تحلیل داده ها، معیار های روند مرکزی، معیار های پراکندگی، احتمال با ذکر مثال های صنایع غذایی
با مفاهیم نمودارهای پارتو و علت و معلول که در شناسایی اقلام معیوب کاربرد دارند و همچنین با انواعشاخص های پراکندگی و مرکزی که در تجزیه و تحلیل کنترل کیفیت که در جلسات بعدی مورد بحث است، کاربرد دارند آشنا خواهد شد
جلسه هشتم: انواع توزیع ها شامل توزیع تجمعی دوجمله ای، پواسون، احتمال نرمال، فوق هندسی با ذکر مثال های صنایع غذایی
با انواع توزیع های احتمال و نحوه استفاده از آنها و همچنین مزایا و معایب آن در کنترل کیفیت آماری آشنا خواهد شد.
جلسه نهم: مقیاس Z ، فرضیه های آماری با ذکر مثال های صنایع غذایی، ضریب همبستگی رگرسیون و کارایی فرایند تولید
• با بررسی کارایی فرایند دستگاههای خط تولید آشنا شده و رابطه علت و معلول را نیز از مبحث ضرایب همبستگی فراخواهند گرفت.
جلسه دهم: برآوردهای فاصله ای برای میانگین جامعه و استنباط آماری...
• برآوردهای فاصله ای برای میانگین جامعه و استنباط آماری برای یک نمونه
• آشنایی با فاصله اطمینان، حداکثر خطای برآورد
• بررسی حجم نمونه، خطای نوع یک و دو ، تحلیل واریانس با ذکر مثال های صنایع غذایی
جلسه یازدهم: نمودارهای کنترل، دلایل استفاده از نمودار های کنترل ، نمودار های کنترل برای متغیر ها ...
نمودارهای کنترل، دلایل استفاده از نمودار های کنترل ، نمودار های کنترل برای متغیر ها ، مبانی آماری نمودار های کنترل X و R ، X و S با ذکر مثال های صنایع غذایی
جلسه دوازدهم: حدود مشخصات ، حدود کنترل ، تعدیل حدود کنترل با ذکر مثال های صنایع غذایی
با مفاهیم نمودار کنترل مانند حدود کنترل…آشنا خواهند شد.
جلسه سیزدهم: متوسط طول دنباله ، بررسی نقاط بر روی نمودار کنترل ، تغییر نمودار های کنترل با ذکر مثال های صنایع غذایی
–
جلسه چهاردهم: حدود هشدار ، نمودار کنترل مقادیر انفرادی با ذکر مثال های صنایع غذایی
–
جلسه پانزدهم: نمودار کنترل برای وصفی ها ، نمودار کنترل نسبت اقلام معیوب با انداره نمونه ثابت و متغیر ، نمودار کنترل درصد اقلام معیوب با ذکر مثال های صنایع غذایی
–
جلسه شانزدهم: نمودار کنترل تعداد اقلام معیوب ، نمودار کنترل تعداد نقص ها با ذکر مثال های صنایع غذایی
–
جلسه هفدهم: ارائه دانشجویان
–
منابع
- اصول کنترل کیفیت و استانداردسازی در صنعت غذا- رامونا مسعود و آلاله ذوقی
- کنترل کیفیت موادغذایی- احمد شهیدی- آزاده قربانی
- کنترل کیفیت آماری- کاظم نقندریان
- استاندارد ملی 4557
- Multon JL, editor. Quality Control for Food and Agricultural Products. John Wiley & Sons; 1996 Dec 17.
- Montgomery DC. Introduction to statistical quality control. John wiley & sons; 2020 Jun 23.
- Herschdoerfer S, editor. Quality Control in the Food Industry V2. Elsevier; 2012 Dec 2.
- Committee on food chemical codex.1996.4th edition national academy press