اهداف درس
- آشنایی دانشجو با شیوه جستجو در پایگاههای اطلاعاتی و اصول و روش های تحقیق در علوم پزشکی
- کسب توانایی برنامه ریزی و اجرای یک تحقیق در مقیاس کوچک و طراحی و نگارش پروتکل یک طرح تحقیقاتی اپیدمیولوژیک به شکل پروپوزال
- توانایی اجرا، نظارت و کنترل و انجام دادن آنالیزهای آماری اولیه
اهمیت و ضرورت درس
آشنایی دانشجویان با اصول، مفاهیم و روش های تحقیق و بررسی به نحوی که دانشجو با انواع مطالعات در حوزه علوم بهداشتی آشنا شده و بتواند برای موضوع پروژه های تحقیقاتی، پروپوزال مربوطه را تنظیم نماید.
سرفصل های هر جلسه
جلسه اول: چگونگی شناسایی اعتبار مقاله و انتخاب مقالات مناسب بعنوان منبع / توضیح h-index و impact factor / توضیح ساختار کلی پروپوزال
• توانایی شناسایی مقالات معتبر
• توضیح black list مجلات
• توانایی تمیز بین مقالات ازطریق impact factor آنها
• توضیح تفاوت محققان مختلف از طریق h-index آنها و تفاوت آن با h’-index
• دانشجو با پرسشنامه طرح تحقیقاتی و بخشهای آن بطور کلی آشنا شود
جلسه دوم: عنوان تحقیق و معیارهای انتخاب موضوع
• تعریف تحقیق و روش تحقیق
• اهداف روش شناسی تحقیق
• تدوین موضوع پژوهشی
• معیار های انتخاب موضوع
جلسه سوم: بیان مسئله و نحوه نگارش آن
• معیارها و نکات مربوط به نحوه نگارش بیان مسئله را بداند.
جلسه چهارم: مرور متون، نحوه نگارش مرور متون
• معیارها و نکات مربوط به نحوه نگارش بررسی متون را بداند.
جلسه پنجم: اهداف و فرضیات نمونه اهداف و فرضیات
• قادر به نگارش اهداف و فرضیات بر حسب شیوه مطالعه، فرضیات و سئوالات پژوهشی باشد
• اهداف اختصاصی- کلی و کاربردی طرح مربوطه را تشخیص وتکمیل نماید
• نکات مربوط به نوشتن فرضیات را بداند.
جلسه ششم: متغیرها (متغیر های مطالعه و انواع آن)
• انواع متغیرها از نظر نوع و نقش را بداند و بتواند از همدیگر متمایز نماید.
جلسه هفتم: تعطیل رسمی
جلسه هشتم: صحت، دقت، روایی و پایایی روش اجرای طرح آشنایی با انواع خطاها نمونه گیری ( روشهای نمونه گیری، ابزارهای جمع آوری داده ها )
• با تعریف و تفاوت صحت، دقت، روایی و پایایی آشنا شود
• نحوه نگارش جزئیات روش اجرای طرح را در مطالعات مشاهده ای و مداخله ای بداند.
• با نحوه تعیین حجم نمونه در مطالعات توصیفی و مطالعات مداخله ای آشنا شود.
• خطاهای نوع اول و دوم ( آلفا – بتا و (power را از هم تشخیص دهد.
• با روشهای نمونه گیری آشنایی پیدا کند.
• مزایا و معایب روش های عمده جمع آوری اطلاعات ( اطلاعات در دسترس، مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه) را بداند
جلسه نهم: روش شناسی تحقیق : مطالعات توصیفی
• انواع روشهای مطالعه، مطالعات توصیفی (Descriptive)، مطالعات مقطعی، شیوه طراحی مطالعات توصیفی، مزایا و محدودیتهای مطالعات توصیفی را بداند.
جلسه دهم: روش شناسی تحقیق : مطالعات تحلیلی
• طبقه بندی و کاربرد انواع مطالعات تحلیلی (Analytical)، مطالعات مقطعی تحلیلی، مطالعه مورد-شاهدی (Case-Control)،مزایا و محدودیتهای مطالعات تحلیلی را بداند
جلسه یازدهم: روش شناسی تحقیق : مطالعات تحلیلی
• مطالعه همگروهی (Cohort)،مزایا و محدودیتهای مطالعات تحلیلی را بداند
جلسه دوازدهم: روش شناسی تحقیق : کارآزماییهای بالینی
• اهداف کارآزمائیهای بالینی(Trial-Interventional)، انواع مطالعات تجربی، شیوه طراحی کارآزمائیها و مطالعات تجربی را بشناسد.
جلسه سیزدهم: رفرنس نویسی : Endnote
• کاربرد انواع نرم افزارهای رفرنس نویسی را بداند
• نحوه رفرنس نویسی با نرم افزار end-note را آموخته باشد و آن را برای نگارش پروپوزال خود بکار گیرد.
منابع
منابع:
1. روش تحقیق در علوم پزشکی (طرح تحقیقاتی، متدولوژی و آمار)، دکتر حسین خدمت
2. تحقیق در سیستمهای بهداشتی: گروه مولفین سازمان بهداشت جهانی
3. روش شناسی پژوهش های کاربردی در علوم پزشکی، سید رضا مجدزاده
4. روش ها و تحلیل های آماری با نگاه به روش تحقیق در علوم زیستی و بهداشتی، دکتر ابراهیم حاجی زاده
5. آمار پزشکی، دکتر علی اکبر سرافراز